Gmina Władysławowo

 

ABECADŁO Czerniaka 

Idea kampanii: 

Lato to okres, w którym słoneczna pogoda zachęca nas do spędzania czasu poza domem. W naszej Gminie możliwości do tego jest wiele. Można zdecydować się na kąpiel w morzu, odpoczynek na jednej z naszych pięknych plaż czy wycieczkę rowerową po malowniczych okolicach. Należy jednak pamiętać, że w lecie nasza skóra narażona jest na wzmożone działanie promieniowania słonecznego, które może przyczynić się do powstania groźnej choroby - czerniaka. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i szybkie rozpoznanie. Wiedza o czynnikach ryzyka oraz metodach skutecznej samokontroli pozwoli na bezpieczne korzystanie z letnich atrakcji.

A. 

Co to jest czerniak i czym się charakteryzuje?

Czerniak to nowotwór złośliwy skóry, który charakteryzuje się dynamicznym wzrostem, wczesnymi i licznymi przerzutami. Najczęściej pojawia się na skórze, ale może także występować w obrębie nosa, ust, okolic intymnych lub gałki ocznej.

B.

Statystyki zachorowań

W Polsce co roku odnotowuje się około 4000 zachorowań na czerniaka. Liczba ta podwaja się średnio co 10 lat. Na ten typ nowotworu rocznie umiera około 1400 osób. To o 20% więcej niż w pozostałych krajach Europy, przy o połowę niższej częstotliwości zachorowań. Spowodowane jest to późną wykrywalnością oraz brakiem świadomości na temat profilaktyki. 80% czerniaków jest wykrywanych już w stadium zaawansowania miejscowego, podczas gdy wcześnie wykryta zmiana daje ponad 90% szans na całkowite wyleczenie.

E.

Czynniki sprzyjające powstawaniu czerniaka

Do głównych czynników sprzyjających powstawaniu czerniaka można zaliczyć:

• Promieniowanie UV
• Poparzenia słoneczne
• Predyspozycje genetyczne
• Jasna karnacja skóry i jasne włosy
• Duża liczba pieprzyków na skórze

C.

Jak się chronić przed czerniakiem?

Oto główne zasady, o których należy pamiętać, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu skóry:

• Stosuj kremy z wysokimi filtrami UVA i UVB
• Unikaj solarium
• Unikaj nadmiernego słońca między godziną 11:00 a 16:00
• Noś nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne
• Obserwuj swoją skórę w celu identyfikacji nowych lub zmieniających się znamion
• Przynajmniej raz na pół roku kontroluj znamiona u lekarza specjalisty

A.

ABCDE samokontroli znamion 

W celu samokontroli znamion warto stosować metodę ABCDE, która w prostych krokach wyjaśnia, co powinno przykuć naszą uwagę.

A -  Asymetryczny kształt i powierzchnia.

B - Brzegi nierówne, poszarpane, ze zgrubieniami.

C - Czarny, czerwony, brązowy lub niejednolity kolor.

D - Duży rozmiar ponad 5 mm.

E - Ewolucja zmiany. Zmiana kształtu, wielkości, barwy czy powierzchni.

D.

Dlaczego krem z filtrem jest tak ważny?

Krem z filtrem często kojarzy się z wakacjami i opalaniem. Tymczasem każdego dnia jesteśmy narażeni na promieniowanie UV emitowane przez słońce. Możemy podzielić je na 3 kategorie: UVA, UVB oraz UVC, z czego tylko dwa pierwsze docierają do Ziemi. Intensywność promieniowania UVB jest zależna od pory dnia i pory roku, natomiast UVA jest promieniowaniem stałym.

Nadmierna ekspozycja na słońce może skutkować m.in.:

-         przyspieszeniem procesów starzenia skóry;

-         rozwojem reakcji alergicznych;

-         powstawaniem poparzeń;

-         zwiększoną produkcją wolnych rodników w skórze, co może przyczynić się do rozwoju czerniaka.

Dlatego tak ważne jest regularne stosowanie kremów z filtrem SPF dostosowanym do fototypu naszej skóry i warunków ekspozycji słonecznej. Należy pamiętać, że aplikację kremu z filtrem należy powtarzać w ciągu dnia przynajmniej 2-3 razy.

Ł.

Dlaczego solarium szkodzi? 

Solarium wytwarza promieniowanie ultrafioletowe (UVR) w zakresie fal UVA oraz UVB. Korzystanie z niego może doprowadzić do szybszego starzenia się skóry poprzez przemiany w budowie kolagenu, który odpowiada za jej jędrność.

Poza tym taka ekspozycja na promieniowanie sprawia, że osoby korzystające z tego typu urządzeń są narażone na nowotwory skóry a zwłaszcza czerniaka w stopniu nawet o 20% większym od pozostałych. Regularne korzystanie z solarium zwiększa to prawdopodobieństwo nawet do 55%.

Z tego powodu 15 września 2017 r. powstała ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium, w której zakazano osobom poniżej 18. roku życia korzystać z solarium, a także niedozwolone jest reklamowanie i promocja tego typu usług.

O.

Typy skóry i sugerowany filtr

Można wyróżnić 6 głównych typów skóry w zależności od zawartej w niej ilości barwnika - melaniny.  Takiej klasyfikacji dokonał Fitzpatrick, dermatolog z Harvardu. Znajomość swojego typu skóry może pomóc w doborze odpowiedniego filtra SPF, którego powinniśmy stosować.

Typ	Cechy charakterystyczne	Skłonność do poparzeń	Kolor opalenizny	Sugerowany filtr
I	Blada, bardzo jasna karnacja, włosy rude lub blond	Bardzo wysoka	Brązowienie skóry praktycznie nie występuje, w wyniku ekspozycji na słońce powstają zaczerwienienia i poparzenia	50+
II	Jasna karnacja, włosy w kolorze jasnego i ciemnego blondu	Wysoka	Skóra brązowieje tylko w nieznacznym stopniu, najczęściej skóra reaguje zaczerwienieniem	30-50+
III	Jasna bądź lekko śniada skóra, włosy w kolorze ciemnego blondu bądź jasnego brązu bądź szatynowe	Umiarkowana	Występuje jasna opalenizna, a skóra rzadziej ulega poparzeniom	15-50+
IV	Śniada bądź oliwkowa skóra, włosy w kolorze ciemnego brązu	Rzadka	Występuje ciemna opalenizna w kolorach od złota do brązu	12-50+
V	Ciemny, brązowy kolor skóry, włosy także w kolorze ciemnego brązu	Niespotykana	Występuje bardzo ciemna opalenizna	8-50+
VI	Skóra w kolorze ciemnobrązowym, czarnym, włosy także ciemnobrązowe bądź czarne	Nigdy	Występuje bardzo ciemna opalenizna	<8