Gmina Władysławowo

1 marca mija 100. rocznica objęcia kierownictwa Latarni Morskiej w Rozewiu przez Leona Wzorka. Z tej okazji w obiegu pocztowym dostępne są okolicznościowa kartka pocztowa, znaczek oraz stempel (kartka pocztowa oraz znaczek do nabycia na poczcie we Władysławowie i Jastrzębiej Górze). Nie przeocz.

Wspomnienie Leona Wzorka pierwszego polskiego kierownika latarni morskiej w Rozewiu

Urodził się w 1896 w Posadzie Sanockiej. W Sanoku ukończył 4-klasową Szkołę Podstawową i 3-klasową Szkołę Wydziałową. Po ukończeniu czwartej klasy szkoły powszechnej rozpoczął pracę w Sanockiej Fabryce Wagonów. Następnie zatrudniony był jako maszynista w przemyśle naftowym w Krośnie. Podjął naukę w Krakowie i został mistrzem ślusarstwa i elektrotechniki. Podczas I wojny światowej działał w ramach Polskiej Organizacji Wojskowej, a u kresu wojny uczestniczył w rozbrajaniu Austriaków. W 1918 został przyjęty do Marynarki Wojennej i przydzielony jako maszynista do Flotylli Wiślanej „Wisła”. Później skierowany do przejmowania warsztatów portowych. Od stycznia 1920 przydzielony był do Biura Hydrograficznego MW w Gdańsku z zadaniami przejęcia struktur hydrograficznych.

W szeregach Batalionu Morskiego przejmował odzyskane polskie Pomorze. W tym okresie zajmował się też uruchomieniem sieci telefonicznej na obszarze Wybrzeża. Od 1920 do 1921 był podoficerem maszynowym i elektrykiem na ORP „Pomorzanin”, gdzie służył w stopniu bosmana.

Po odbyciu służby wojskowej został skierowany do obsługi latarni morskiej w Rozewiu, której kierownikiem był od 1 marca 1922 (od 1924 do pomocy został mu przydzielony jego brat Władysław, który krótko potem został pilotem hydroplanów). Stanowisko sprawował jako funkcjonariusz Marynarki Wojennej, a po przejęciu obiektu przez Urząd Morski, od 31 marca jako pracownik administracji. Przyczynił się do rozpowszechnienia historii pobytu Stefana Żeromskiego w latarni w Rozewiu, gdzie miały powstać fragmenty „Wiatru od morza^”. Był działaczem Polskiego Związku Zachodniego, współorganizatorem ogniska oraz prezesem oddziału w Łebczu. Ustanowił w rozewskiej latarni tablicę pamiątkową ku czci Stefana Żeromskiego, odsłoniętą 29 czerwca 1933 na wniosek Ligi Morskiej i Kolonialnej (została usunięta w czasie okupacji niemieckiej). W 1933 w latarni rozpoczęło działalność Muzeum Stefana Żeromskiego, uruchomione również za sprawą Leona Wzorka.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 pozostał na posterunku, dochowując przysięgi złożonej swego czasu na rynku w Pucku. Został aresztowany przez Niemców 11 września 1939. Następnie więziony i torturowany na gestapo w Pucku. Tuż po aresztowaniu miał możliwość widzenia z dziećmi, wówczas nosił już oznaki brutalnego traktowania przez Niemców. Żona Wzorka skierowała list do Adolfa Hitlera z prośbą o zwolnienie męża, co spotkało się z odmowną odpowiedzią z Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Prawdopodobnie 31 grudnia 1939 Leon Wzorek został rozstrzelany w Piaśnicy.

Po wojnie latarnikami byli także brat Leona Wzorka Władysław (od 1 maja 1945 do 1975), a po jego przejściu na emeryturę syn Leona – Zbigniew (od 1975 do 1980).

Leon Wzorek został upamiętniony odsłoniętą 6 września 1969 roku tablicą okolicznościową na latarni w Rozewiu, która usytuowana jest przy ulicy nazwanej jego imieniem. Z okazji 25-lecia działalności Klubu Zainteresowań Marynistycznych Polskiego Związku Filatelistów, w 1988 wydano pamiątkową kartę pocztową z jego wizerunkiem.

W tym roku oprócz wspomnianej wyżej 100. rocznicy objęcia kierownictwa latarni morskiej w Rozewiu przez Leona Wzorka, obchodzimy także jubileusz jej 200-lecia istnienia.